مدل حاکمیت محیط زیستی قرارداد - محور، اولین تلاش نظام مند برای اجرایی سازی دستورالعمل های محیط زیستی و اثرگذار بر فعالیت های روزمره حکومت بود که به تصویب قوانین و مقررات محیط زیستی با رویکردهای دستور و کنترل از دهه 1960 منجر شد. اما از دهه 1980، اقبال برای ایجاد انعطاف در تنظیم قوانین و مقررات محیط زیستی بیشتر شد و بسیاری از حکومت ها از راهبردهای ایدئولوژیکی و مدیریتی منعطف تر در سیاستگذاری استفاده می کردند. ازآنجاکه وقوع انقلاب اسلامی و دوران سازندگی، آغاز مدرن سازی قانونی و مقرراتی محیط زیست در کشور بود، این مقاله تلاش دارد با تمرکز بر نظریه سیاسی هابز و استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی، رویکرد حاکم بر قوانین و مقررات محیط زیستی کشور را نشان دهد. نتایج نشان داد که به رغم وقوع انقلاب و تفاوت شکلی و دولت های مختلف بعد از انقلاب اسلامی در تمامی زمان ها، نهادهای قانونگذار بر کاربرد ابزارهای سنتی دستور و کنترل تمرکز دارند. در سال های اخیر نیز تکیه حکومت بر کاربرد این ابزارها بیشتر شده و رویکردهای غیراجباری و منعطف کمتر مورد توجه قرار گرفته است. به عبارتی نهاد قانونگذار در هنگام مقرراتگذاری، اولویت را به اِعمال سیاست های اجباری و کاربرد ابزارهای دستور و کنترل می دهد که نظریه سیاسی هابز بر آن تمرکز دارد. ازاین رو مدل حاکمیت محیط زیستی ایران را می توان حاکمیت محیط زیستی قراردا د - محور دانست.

بررسی علت شکست سیاست های محیط زیستی حکومت ها، مستلزم شناخت روند تکاملی حاکمیت محیط زیستی است. Ioris (2014) با تمرکز بر رویکردی فلسفی- سیاسی نشان می دهد که در طول سده ی گذشته سه مدل حاکمیت محیط زیستی در کشورهای غربی به اجرا گذاشته شده است که تحت تأثیر نظریه های سیاسی هابز، کانت و هگل قرار دارند و نماینده ی سه تغییر و واکنش متفاوت به مسائل و مشکلات محیط زیستی هستند. روند اضمحلال محیط زیست، اصلاحات قانونی و نهادی در ایران آشکار می کند که حاکمیت محیط زیستی در ایران نیز روند تکاملی دارد. لذا این سؤال مطرح می شود که آیا روند تکاملی حاکمیت محیط زیستی کشورهای غربی قابلیت تطبیق با شرایط ایران را دارد؟ بنابراین این پژوهش با تمرکز بر نظریه ی Ioris (2014) و استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی روند تکاملی حاکمیت محیط زیستی ایران را بررسی می کند. بررسی ادبیات اجبار و غیراجبار در قوانین و مقررات محیط زیستی نشان می دهد که نهادهای قانون گذار برای حفاظت از محیط زیست بر اعمال سیاست اجبار تمرکز دارند. علی رغم این که غالبیت ادبیات اجبار در قانون راجع به جنگل ها (1321) تا قانون حفاظت از خاک (1398) نشان از حاکمیت اندیشه ی هابز در حقوق محیط زیستی ایران دارد اما ظرفیّت سازی های نهادی برای حل مشکلات محیط زیستی و منابع آب نشان می دهد که آن چه که در عمل در مدل حاکمیت محیط زیستی ایران رخ داده است برای تشکیل نوع خاصی از حاکمیت محیط زیستی است. در واقع، بارزترین ویژگی های مدل حاکمیت محیط زیستی قرارداد محور (ارزیابی اثرات محیط زیستی) و دوران گذر (توسعه ی پایدار) به طور همزمان در دولت سازندگی (سال 1373) وارد حقوق محیط زیستی ایران شدند. علاوه بر این، حکومت در ایران بدون بسترسازی برای ورود به مدل حاکمیت محیط زیستی هگلی، رویکردهای منعطف تری را وارد قوانین و مقررات منابع آب کرده است. مانند افزایش سهم مشارکت بخش خصوصی در سطوح سه گانه ی حکم رانی، تقویت ظرفیت های قانونی شکل گیری ابزارهای بازار مبنا مانند بانک آب در پیش نویس لایحه ی قانون آب، معرفی ابزارهای سیاستی خدمات اکوسیستم و پرداخت بهای خدمات برای حل مشکلات منابع آب در مقیاس حوزه های آبخیز. بنابراین می توان بیان کرد که چارچوب های مدل حاکمیت محیط زیستی منعطف در کشور ایران نیز ظاهر شده است اما با این تفاوت که روند تکاملی مدل حاکمیت محیط زیستی کشور ایران مطابق با کشورهای غربی نیست. به عبارتی حکومت در ایران به دنبال پیاده سازی حاکمیت محیط زیستی است که حاصل ترکیب جریمه های حاکمیت قرارداد محور با مشوق های اقتصادی مبتنی بر تعاملات بازاری مدل حاکمیت محیط زیستی هگلی است. لذا اقدام به ترکیب عناصر مدل حاکمیت محیط زیستی قرارداد محور با عناصر حاکمیت محیط زیست دوران گذر و مدل حاکمیت محیط زیستی هگلی کرده است. به عبارتی در زمانی که قواعد حاکمیت محیط زیستی قرارداد محور (به ویژه سیاست اجبار) مبنای کار حکومت در مدیریت محیط زیست و منابع طبیعی کشور ایران است، ادبیات سبز و توسعه ی پایدار نیز وارد سیاست ها و قوانین محیط زیستی می شوند. باید توجه داشت که تمرکز بر چارچوب های مدل حاکمیت محیط زیستی قرارداد محور و مدل حاکمیت محیط زیستی منعطف توان حل مسائل و مشکلات محیط زیستی ایران را ندارد، بنابراین لازم است اقدام به طراحی چارچوب های یک مدل حاکمیت محیط زیستی بومی برای کشور ایران کرد که بر مشارکت گروه های محلی تمرکز دارد. استفاده از چارچوب های این مدل حاکمیت محیط زیستی پیشنهاد شده باعث کاهش نابرابری های اجتماعی در حوزه های آبخیز و ایجاد توازن و نظم بین منافع مردم در مقیاس حوزه های آبخیز کوچک و سیاست های کلان در مقیاس حوزه های آبخیز اصلی می شود.

پژوهش حاضر با هدف سنتز ادبیات مربوط به دانشگاه مهارت محور در راستای شناسایی مولفه های دانشگاه مهارت محور در نظام آموزش عالی کشور انجام شده است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و با روش کیفی فراترکیب انجام شده است. جامعه آماری، کلیه مطالعات انجام شده در بازه زمانی 1380 الی 1401 است. در این راستا 38پژوهش در زمینه موضوع موردنظر ارزیابی و درنهایت 22 پژوهش به صورت هدفمند انتخاب گردید و با تحلیل محتوا و ترکیب ادبیات مربوط، درمجموع 126 کد،12 مفهوم، 7 مقوله کلیدی طی فرایند جست وجو و ترکیب نظام مند متون شناسایی و مورد تحلیل قرار گرفت و اعتبار آن از طریق آزمون کاپای کوهن تأیید گردید. نتایج تحلیل نشان داد، که مهم ترین مولفه های کلیدی شناسایی شده شامل: دولت، ماموریت و رسالت های دانشگاه، پژوهش، آموزش، ارتباط با صنعت، فرهنگ و تعامل با محیط بین الملل است. این پژوهش ازآن جهت که درک عمیقی از ادبیات موجود در مورد موضوع پژوهش با شناسایی مولفه های دانشگاه مهارت محور ارائه می دهد، می تواند در سیاست گذاری های نظام آموزش عالی کشور در راستای توسعه مهارت محوری در نظام آموزش عالی کشور مورداستفاده قرار گیرد.

پژوهش حاضر به فرآیند سنتز و تولید یک سوخت زیستی (بیودیزل) جدید از سالیکورنیا به عنوان گیاه مقاوم به خشکسالی و آب شور و دوستدار محیط زیست و بررسی مقایسه ای انتشار آلایندگی سوخت بیودیزل سنتز شده در یک سیستم احتراقی پرداخته است. استخراج روغن بذر گیاه سالیکورنیا توسط سه روش سوکسله، کلونجر و پروب اولتراسونیک انجام شده و روغن استحصال شده در حضورنانوکاتالیست های عامل دار شده طی واکنش شیمیایی ترانس استریفیکاسیون به بیودیزل تبدیل گردید. نتایج به دست آمده نشان می دهد که تولید بیودیزل با استفاده روش پروب اولتراسونیک بیشترین بازدهی را نسبت به سایر روش ها دارد. همچنین آنالیز بیودیزل با استفاده از کروماتوگرافی گازی، درصد بالای اسیدهای چرب غیراشباع و درصد پایینی از اسیدهای چرب اشباع شده را در پروفایل اسیدهای چرب بیودیزل نشان می دهد. بطوریکه در میان اسیدهای چرب غیراشباع اسیدغالب لینولئیک اسید (61 درصد) و در میان اسیدهای چرب اشباع اسید غالب پالمیتیک (4/8 درصد) می باشد. به منظور بررسی عملکرد آلایندگی بیودیزل سنتز شده در فرایند احتراق، ترکیبی از بیودیزل با سوخت دیزل با نسبت 10 درصد (B10) تهیه و توسط یک مشعل در یک کوره آزمایشگاهی محترق گردید. سپس توسط دستگاه آنالیز گازهای احتراقی 310KIGAS غلظت آلاینده های CO و NOx در خروجی کوره اندازه گیری و با سوخت دیزل مقایسه گردید. نتایج انتشار آلایندگی نشان می دهد که سوخت ترکیبی B10 تهیه شده از بیودیزل سنتز شده انتشار آلاینده CO و NOx را در مقایسه با سوخت دیزل به ترتیب 14 و 34 درصد کاهش می دهد.

در سال های اخیر، با رشد شهرها و متعاقب آن افزایش جمعیت شهری، بحران های محیط زیستی در جوامع و منجمله کشور ایران روند افزایشی داشته است. از این رو، در راستای کاهش مخاطرات زیست محیطی توجه به اهمیت دانش و سواد زیست محیطی مردم به ویژه زنان بیش از پیش باید مورد توجه قرار گیرد. بر این اساس پژوهش پیمایشی حاضر به ارزیابی و سنجش دانش زیست محیطی زنان در شهر بروجرد در زمستان سال 1398 پرداخت. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه زنان خانه دار ساکن شهر بروجرد استان لرستان به تعداد 15231 نفر است. حجم نمونه آماری با استفاده از فرمول کوکران 385 نفر بود. روش نمونه گیری به صورت خوشه ای و گردآوری داده ها بر اساس پرسشنامه استاندارد صورت گرفت. همچنین جهت تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزار SPSS نسخه 16 استفاده شد. فرضیه اصلی پژوهش در خصوص رابطه بین دانش و آگاهی های محیط زیستی با رفتارهای محیط زیستی زنان خانه دار تأیید شد. نتایج پژوهش نشان داد که رفتارهای محیط زیستی حدود نیمی از زنان خانه دار این شهر در سطح متوسط بود.

هدف از این پژوهش، بررسی تاثیر استفاده از برنامه های محیط زیستی رادیو بر ارتقای آگاهی، نگرش و رفتارهای محیط زیستی دانشجویان به عنوان سه بعد اصلی سواد محیط زیستی است. روش این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر نحوه گرد آوری داده ها، نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل می باشد.نمونه مورد مطالعه شامل 40 نفر از دانشجویان دانشگاه پیام نور استان مرکزی است که به روش نمونه در دسترس انتخاب و به طور تصادفی در قالب دو گروه کنترل و آزمون گروه بندی شدند. مداخله صورت گرفته در این پژوهش شامل معرفی و درخواست از دانشجویان برای پیگیری و گوش دادن به برنامه های محیط زیستی ثابت رادیوی جمهوری اسلامی ایران شامل برنامه سیاره آبی رادیو ایران و بخش های مربوط به محیط زیست برنامه افق روشن رادیو سلامت در یک دوره زمانی سه ماهه بود. بعد از 3 ماه به منظور سنجش تاثیر برنامه های رادیویی مذکور، از دانشجویان پس آزمون گرفته شد. ابزار گردآوری اطلاعات شامل پرسشنامه ای بود که روایی محتوایی آن به صورت کمی و کیفی با نظرخواهی از 25 نفر از اساتید و اعضای هیات علمی رشته های مرتبط و پایایی آن نیز با روش آلفای کرونباخ مورد تایید قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش های آمار توصیفی و استنباطی صورت گرفت. بر اساس نتایج آزمون های آماری، برنامه های رادیویی سیاره آبی و افق روشن دارای تاثیر مثبت و معنی دار بر هر سه بعد سواد محیط زیستی دانشجویان به خصوص آگاهی محیط زیستی آنها با اندازه اثر بالاتر، بوده اند.

پژوهش حاضر با هدف طراحی مدل برنامه ریزی محیط زیستی تثبیت ماسه های روان در خطوط و تاسیسات ریلی در محور سیستان و-بلوچستان با رویکرد سه مرحله ای انجام گرفت. در بخش اول با استفاده از تکنیک داده بنیاد (GT) ضمن مصاحبه با 16 نفر از خبرگان دانشگاهی، مدیران و کارشناسان ارشد تاسیسات ریلی و سازمان محیط زیست در حوزه تثبیت ماسه های روان کشور و با انجام کدگذاری بر روی داده ها، تعداد 77 مولفه در قالب 21 مقوله شناسایی و مدل مربوطه طراحی و فرضیه ها مشخص گردید. در بخش دوم به منظور بررسی برازش مدل از روش مدل سازی معادلات ساختاری (SEM) با استفاده از نرم افزار Amos بهره گرفته شد. در مرحله سوم به منظور الویت بندی، برقراری ارتباط و توالی بین مولفه ها از روش مدل سازی ساختاری تفسیری (ISM) استفاده شد. بر اساس نظر خبرگان و تجزیه و تحلیل های صورت گرفته، اولویت مولفه های تاثیرگذار در برنامه ریزی محیط زیستی تثبیت ماسه های روان در شش سطح احصاء گردید. مطابق نتایج حاصل، راهبردهای تدوین شده در خصوص تثبیت ماسه های روان در خطوط و تاسیسات ریلی، اثر مثبت و معناداری بر پیامدهای حاصله دارند و شدت تاثیر راهبردها بر پیامدها برابر با مقدار 91/0 است که مقدار قابل توجهی است و نشان از تاثیر قوی عوامل راهبردها بر پیامدها دارد. همچنین دو معیار هدف گذاری تثبیت ماسه های روان در خطوط و تاسیسات ریلی با توجه به رسالت وجودی آنها و شناخت شرایط موجود و نیازمندی های پروژه های تثبیت ماسه های روان در خطوط و تاسیسات ریلی به عنوان متغیرهای دارای تاثیرگذاری بالا و تاثیرپذیری کم، به عنوان تاثیرگذارترین سطوح شناسایی شدند.